Η Ινδία είναι μία από τις 51 ιδρύτριες χώρες των Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ). Μετά την ανεξαρτησία της από τη Βρετανία στις 15 Αυγούστου 1947, η χώρα συνέχισε ως αρχικό μέλος του ΟΗΕ.
Η Vijayalakshmi Pandit, εξέδωσε την πρώτη σημαντική δήλωση της ανεξάρτητης Ινδίας στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών στις 19 Σεπτεμβρίου 1947 σημειώνοντας μεταξύ άλλων ότι «οι μεγάλες Δυνάμεις, αντί να έρχονται πιο κοντά μεταξύ τους, απομακρύνονται όλο και περισσότερο. Υπάρχει ένταση, αγωνία και άγχος και μια δυσάρεστη επίγνωση ότι τα πράγματα κινούνται ίσως προς κάποια νέα και εξοντωτική καταστροφή για την ανθρωπότητα…». Απορρίπτοντας τις προσπάθειες να γίνει η Ινδία μέρος της ιδεολογικής αντιπαράθεσης του Ψυχρού Πολέμου, η Pandit είπε ότι «η ιδεολογία είναι λιγότερο σημαντική από την πρακτική. Δεν μπορούμε να φάμε μια ιδεολογία. δεν μπορούμε να κραδαίνουμε μια ιδεολογία και να νιώθουμε ότι είμαστε ντυμένοι και στεγασμένοι. Τρόφιμα, ρούχα, στέγη, εκπαίδευση, ιατρικές υπηρεσίες – αυτά είναι τα πράγματα που χρειαζόμαστε». Η ανεξάρτητη Ινδία είχε διατυπώσει ξεκάθαρα το όραμά της για τον ΟΗΕ παρέχοντας ένα υποστηρικτικό παγκόσμιο πλαίσιο για τον κοινωνικοοικονομικό μετασχηματισμό της χώρας.
Αυτό το όραμα έχει διατηρηθεί τα τελευταία 75 χρόνια. Δύο σημαντικά επιτεύγματα αποτελούν κληρονομιά της μέχρι τώρα συμβολής της Ινδίας στον ΟΗΕ. Πρώτον, η επιτυχημένη εκστρατεία για τον εκδημοκρατισμό των διεθνών σχέσεων που επέτρεψε στις πρώην αποικιακές χώρες να γίνουν ανεξάρτητα μέλη της Συνέλευσης με το ιστορικό ομόφωνο Ψήφισμα Αποαποικιοποίησης που εγκρίθηκε από τη Γενική Συνέλευση τον Δεκέμβριο του 1960. Και δεύτερο, η σταθερή τοποθέτηση των θεμάτων βιώσιμης ανάπτυξης στην κεντρική ατζέντα του ΟΗΕ και των εξειδικευμένων υπηρεσιών του, και η ενσωμάτωσή τους στην ομόφωνη έγκριση της Ατζέντας 2030 από τη Γενική Συνέλευση με τους 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης (SDGs) τον Σεπτέμβριο του 2015. Οι Στόχοι αντιπροσωπεύουν μια ολιστική καταγραφή της ανθρώπινης προσπάθειας, που καλύπτει υγεία, εκπαίδευση, φύλο, ενέργεια, απασχόληση, υποδομές , ανισότητες, αστική ανάπτυξη, κατανάλωση και περιβάλλον σε ξηρά, θάλασσα και αέρα.
Η συμπερίληψη της δημοκρατίας και της βιώσιμης ανάπτυξης πρόσθεσαν ουσία στις δραστηριότητες του ΟΗΕ και των εξειδικευμένων Υπηρεσιών του τα τελευταία 75 χρόνια. Το Προοίμιο της Ατζέντας 2030 του Οργανισμού υπογραμμίζει ότι «Δεν μπορεί να υπάρξει βιώσιμη ανάπτυξη χωρίς ειρήνη και ειρήνη χωρίς βιώσιμη ανάπτυξη». Ωστόσο, η διεθνής ειρήνη και ασφάλεια απειλούνται ολοένα και περισσότερο, εξαιτίας ενός αναποτελεσματικού Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Σήμερα, περισσότερες από 50 ένοπλες συγκρούσεις βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη του ΣΑ, συμπεριλαμβανομένων στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, το Νότιο Σουδάν, το Μάλι, την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, τη Λιβύη, τη Συρία, την Υεμένη, τη Μέση Ανατολή, το Ιράκ, το Αφγανιστάν, τη Μιανμάρ και την Ουκρανία. Από τις συγκρούσεις αυτές έχουν εκτοπιστεί σχεδόν 90 εκατ. άνθρωποι σε όλες τις ηπείρους.
Απαντώντας σε αυτές τις προκλήσεις για τη διεθνή ειρήνη, ασφάλεια και ανάπτυξη, ο Ινδός Πρωθυπουργός Narendra Modi πρότεινε ένα φιλόδοξο σχέδιο για τη «μεταρρύθμιση της πολυμερούς» ώστε να γίνει ανθρωποκεντρική κατά τη διάρκεια της 75ης επετειακής Συνόδου Κορυφής του ΟΗΕ τον Σεπτέμβριο του 2020. Κύριοι στόχοι του σχεδίου είναι οι μεταρρυθμίσεις τόσο εντός του ΟΗΕ, ιδίως του ΣΑ όσο και των διασυνδεδεμένων πολυμερών οργανισμών (όπως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, η Παγκόσμια Τράπεζα και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου) για τη δημιουργία ενός συνεκτικού παγκόσμιου πλαισίου για την ανταπόκριση στις κοινές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα. Οι αναπτυσσόμενες χώρες, που αποτελούν τη συντριπτική πλειονότητα των μελών του ΟΗΕ, έχουν άμεσο ρόλο στη μεταρρύθμιση του ΟΗΕ και άλλων πολυμερών θεσμών ώστε να γίνουν πιο αποτελεσματικοί και ανταποκρινόμενοι. Η Ατζέντα 2030 περιέχει την ομόφωνη δέσμευση της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών να μεταρρυθμίσει τους πολυμερείς θεσμούς για να «διευρύνει και να ενισχύσει τη συμμετοχή των αναπτυσσόμενων χωρών στους θεσμούς της παγκόσμιας διακυβέρνησης».
Στις 12-13 Ιανουαρίου 2023, η Ινδία φιλοξένησε την εικονική Σύνοδο Κορυφής με θέμα «Φωνή του Παγκόσμιου Νότου για την Ανθρωποκεντρική Ανάπτυξη». Ενδεικτικό της τεράστιας σημασίας της πρωτοβουλίας της Ινδίας είναι το γεγονός ότι ανταποκρίθηκαν σε αυτή 125 χώρες, συμπεριλαμβανομένων 47 από την Αφρική, 31 από την Ασία, 29 από τη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική, 11 από την Ωκεανία και 7 από την Ευρώπη. Οι συμμετέχουσες χώρες συνδέονταν με κοινές ανησυχίες σχετικά με ζητήματα αειφόρου ανάπτυξης, για τα οποία οι υφιστάμενοι πολυμερείς θεσμοί απέτυχαν να παράσχουν σημαντικά αποτελέσματα.
Το αποτέλεσμα της Παγκόσμιας Συνόδου Κορυφής του Νότου στο Νέο Δελχί θα ενσωματωθεί στη διαδικασία των G20 από την Ινδία, η οποία προεδρεύει αυτόν τον χρόνο της Ομάδας. Παράλληλα, η πρωτοβουλία της Ινδίας παρέχει σημαντική συμβολή στις προετοιμασίες για τη Σύνοδο Κορυφής του Μέλλοντος του ΟΗΕ, που προγραμματίζεται να πραγματοποιηθεί στη Νέα Υόρκη τον Σεπτέμβριο του 2024.
Η επίτευξη της «μεταρρυθμισμένης πολυμέρειας» μέσω αυτών των διαδικασιών θα απαιτήσει από τους παγκόσμιους ηγέτες να επανεξετάσουν τη διεθνή κατάσταση μετά τις διαταραχές που προκλήθηκαν από φυσικά και ανθρωπογενή αίτια τα τελευταία τρία χρόνια, και έχουν καθυστερήσει τη δυναμική της εποικοδομητικής διεθνούς συνεργασίας. Σε αυτό το πλαίσιο, θα ήταν ωφέλιμη μια απόφαση της Συνόδου Κορυφής του Μέλλοντος του ΟΗΕ να συγκαλέσει Γενική Διάσκεψη του ΟΗΕ το 2025, όταν ο Οργανισμός θα σηματοδοτεί την 80η επέτειό του. Ως ηγετική φωνή για τη διπλωματία, τον διάλογο και την ανάπτυξη, η Ινδία πρέπει να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη διασφάλιση αυτού του στόχου.
* Ο Πρέσβης Asoke Mukerji συνταξιοδοτήθηκε ως Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ινδίας στα Ηνωμένα Έθνη στη Νέα Υόρκη τον Δεκέμβριο του 2015 μετά από περισσότερα από 37 χρόνια στην Ινδική Υπηρεσία Εξωτερικών.
