«Αυτό το σημερινό για τη μουσική μου το θεωρώ νέο ξεκίνημα», είπε ο Μίκης Θεοδωράκης αμέσως μετά τη συναυλία με τίτλο «Συνάντηση» στο Μέγαρο Μουσικής. «Καταρχάς είναι μεγάλο βάρος ένας συνθέτης να αναγνωρίζει έναν άλλο συνθέτη. Αυτό δεν γίνεται ποτέ. Μόνο Λιστ το έκανε αυτό!»
Κι είναι αυτή η «Συνάντηση» (που ουσιαστικά μας «παραδίδει» το μεγάλο Μίκη μέσα από ένα πιάνο και μια φωνή) που επαναλαμβάνεται στο Μικρό Θέατρο της Μικρής Επιδαύρου την 1η και 2η Ιουλίου με τον Στέφανο Κοκρολή (πιάνο) και τη Σοφία Μανουσάκη (φωνή) σε έργα Μίκη Θεοδωράκη μαζί με επανεκτέλεση τραγουδιών από τη λίστατων «Προδομένων» (1980- 2000) και παγκόσμια πρώτη του Ματχάουζεν σε μεταγραφή για πιάνο και φωνή με την επιμέλεια του ίδιου του συνθέτη.
Δεν προέκυψε, το θεωρώ σαν φυσική συνέχεια των 25 και άνω συναυλιών, που έχουμε δώσει από το περασμένο καλοκαίρι μέχρι σήμερα, μαζί με τη Σοφία Μανουσάκη (συμπεριλαμβανομένων αυτών στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και Θεσσαλονίκης), οι οποίες σημείωσαν πάρα πολύ μεγάλη επιτυχία – και γνωρίζετε πως είμαι φειδωλός στα λόγια μου. Θεωρώ ότι, όπου κι αν παίξαμε, η αγάπη του κόσμου προς το έργο του μεγάλου μας μουσουργού, γνωστό και άγνωστο, ήταν το λιγότερο συγκινητική και η αποδοχή προς το πρόσωπό μου, ως ιδανικό πρεσβευτή της μουσικής του σε Ελλάδα και εξωτερικό, όπως μ’ έχει δημόσια αποκαλέσει ο ίδιος (* σας επισυνάπτω την σχετική επιστολή), ήταν πραγματικά εξίσου συγκινητική. Φυσικά η μουσική παρουσία της Σοφίας Μανουσάκη, την οποία ο ίδιος ο συνθέτης έχει αποκαλέσει δημόσια, ως «αποκάλυψη μεγατόνων», αποτέλεσε την μεγάλη έκπληξη, ως προς το γεγονός ότι ένας τόσο νέος άνθρωπος υπηρετεί την πραγματική και σοβαρή τέχνη με τόση συνέπεια πέραν φυσικά του ταλέντου της. Με μεγάλη χαρά δέχτηκα την πρόσκληση από το φεστιβάλ Αθηνών να παρουσιάσουμε την συγκεκριμένη συναυλία με τίτλο «Συνάντηση» στο μικρό θέατρο της Αρχαίας Επιδαύρου, έναν μαγικό χώρο, που τον γνωρίζω από την συνεργασία μου, με την Άλκηστη Πρωτοψάλτη, πριν από μερικά χρόνια, έναν μαγικό χώρο, που νομίζω πως η μουσική του μέγιστου μουσουργού μας, θα του ταιριάζει απόλυτα.
«Διαχειρίζεστε» έναν ιερό χώρο όπως το Μικρό Θέατρο της Αρχαίας Επιδαύρου και τον ιερό μουσικό λόγο του Θεοδωράκη. Για τι από τα δυο νιώθετε μεγαλύτερο άγχος κι ευθύνη;
Οι ιεροί χώροι δεν χρειάζονται διαχείριση αλλά σεβασμό και ως προς τον χώρο αλλά και, όπως πολύ σωστά αναφέρετε, ως προς τον ιερό μουσικό λόγο του Θεοδωράκη και των μεγάλων ποιητών. Θεωρώ πως πρέπει να υπάρχει σεβασμός και αγάπη μόνο, για να σταθεί κανείς επάξια σε τέτοιους ιερούς χώρους.
Είναι τολμηρό το εγχείρημα να τα παρουσιάσετε μόνο με ένα πιάνο και μια φωνή – αυτή της Σοφίας Μανουσάκη; Τι περιμένετε από τις αντιδράσεις του κοινού;
Έχει πάψει πια ν’ αποτελεί εγχείρημα. Να υπενθυμίσω ότι το CD «Συνάντηση», που ήταν μόνο μ’ ένα πιάνο και μια φωνή – αυτή της Σοφίας Μανουσάκη, έγινε χρυσό σε πολύ δύσκολους καιρούς, όταν CD γίνονται σπάνια χρυσά. Όσο για τις αντιδράσεις, μέχρι σήμερα, όπως ήδη σας είπα, ήταν άκρως συγκινητικές έως και ενθουσιώδεις, ακόμη και σε έργα του Θεοδωράκη, τα οποία ανήκουν στην όχι και τόσο ευρέως διαδεδομένη συμφωνική του πλευρά. Δεν σας κρύβω ότι για μένα αυτό ήταν και το μεγαλύτερο δώρο από τον κόσμο και μάλιστα, όταν μου δινόταν η ευκαιρία να παίζω αποσπάσματα στον ίδιο τον Μίκη Θεοδωράκη βιντεοσκοπημένα από διάφορες συναυλίες, και συγκεκριμένα την μικρή του σουίτα για πιάνο, η χαρά και η συγκίνηση του ήταν μεγάλη ακούγοντας τις αντιδράσεις και το χειροκρότημα του κόσμου.
.
Πως και εξασφαλίσατε για πρώτη φορά στην Ελλάδα επανεκτέλεση τραγουδιών από τη λίστα των «προδομένων» έργων του Μίκη Θεοδωράκη, της περιόδου 1980-2000; Πόσο δυσκολευτήκατε γι’ αυτό;
Εδώ δεν τίθεται θέμα εξασφάλισης αλλά πραγματοποίηση μιας επιθυμίας του ίδιου του συνθέτη που αφορά συγκεκριμένα στον κύκλο τραγουδιών «Μια θάλασσα γεμάτη μουσική» σε ποίηση της Δήμητρας Μαντά. Δεν σας κρύβω, όμως, ότι και για εμάς, δηλαδή τη Σοφία Μανουσάκη και εμένα, είναι πάρα πολύ σημαντικό και η ευθύνη είναι πάρα πολύ μεγάλη ν’ ακουμπάμε αυτό το αριστούργημα, το τόσο «εντέχνως» κρυμμένο, όπως φυσικά και όλα τα υπόλοιπα προδομένα έργα, κάτι, που ο ίδιος ο συνθέτης, στο blog Θεοδωρακισμός, σε μία πύρινη επιστολή του, αναλύει και εξηγεί διεξοδικά. Προτρέπω αυτούς, που αγαπάνε τον Θεοδωράκη και τη μουσική γενικά, να διαβάσουν την επιστολή.
Τι κρατάτε από τον άνθρωπο Μίκη Θεοδωράκη;
Την γενναιοδωρία του, την ευθύτητα του λόγου του, την υπέρτατη αγάπη του για την Ελλάδα, την συγκλονιστική ψυχή και το μυαλό του. Νιώθω ότι κρατάω την Ελλάδα, που θα ήθελα και δεν νομίζω πως είμαι ο μόνος. Άρα την Ελλάδα, που πολλοί θα θέλαμε.
Ποιο είναι το μεγαλύτερο μάθημα της διαδρομής σας που έχετε πάρει μέχρι σήμερα;
Να μην εμπιστεύομαι πλέον τα πολλά χαμόγελα.
Αν σας δινόταν η δυνατότητα να αλλάζατε κάτι από την πορεία σας στη μουσική, τι θα ήταν αυτό;
Η πορεία ενός μουσικού είναι σαν την πορεία ενός καπετάνιου. Η θάλασσα, όμως, παραμένει η ίδια.
Ό,τι δεν σε σκοτώνει σε κάνει πιο δυνατό. Θα μπορούσε να ήταν αυτό το motto σας για τη ζωή;
Δεν χρησιμοποιώ μότο για τη ζωή. Της φέρομαι αναλόγως, με τον τρόπο, που μου φέρεται.
