Τον περασμένο Ιούνιο ο Ινδός πρωθυπουργός Narendra Modi εγκαινίασε τα κεντρικά γραφεία του Ινδικού Εθνικού Κέντρου Προώθησης και Εξουσιοδότησης Διαστήματος (IN-SPACe). Ήταν ένα σημαντικό βήμα στη λειτουργία των μεταρρυθμίσεων που δρομολόγησε η κυβέρνηση της Ινδίας για την προώθηση της συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα στον διαστημικό τομέα της χώρας, παρέχοντας πρόσβαση σε διαστημικά περιουσιακά στοιχεία, δεδομένα και εγκαταστάσεις, που μέχρι τώρα ήταν ενταγμένα εξ ολοκλήρου στον κρατικό Ινδικό Οργανισμό Διαστημικής Έρευνας (ISRO).
Το IN-SPACE είναι μια ανεξάρτητη υπηρεσία η οποία θα επιτρέπει και θα επιβλέπει τις δραστηριότητες ιδιωτικών επιχειρήσεων για την κατασκευή και εκτόξευση δορυφόρων και την παροχή διαστημικών υπηρεσιών. Θα αναπτύξει κατάλληλους μηχανισμούς ώστε ο ISRO να μοιραστεί την τεχνολογία και την τεχνογνωσία του με τους ιδιώτες χωρίς κόστος ή σε λογικές τιμές, ώστε να αποφευχθεί τυχόν χρονοβόρα επανάληψη. Οι εγκαταστάσεις υψηλής τεχνολογίας του ISRO θα διατεθούν για χρήση από ιδιωτικές επιχειρήσεις. Εν ολίγοις, η ινδική κυβέρνηση, μέσω του IN-SPACE, θα εξασφαλίσει ίσους όρους ανταγωνισμού για την ιδιωτική βιομηχανία, με ευνοϊκές πολιτικές και φιλικό ρυθμιστικό περιβάλλον.
Η διαστημική βιομηχανία της Ινδίας έχει σημειώσει αξιοσημείωτες επιτυχίες τις τελευταίες δεκαετίες, ενόψει ενός εχθρικού εξωτερικού περιβάλλοντος (κυρώσεις, έλεγχοι εξαγωγών, άρνηση τεχνολογίας) για μεγάλο μέρος της περιόδου ανάπτυξής της. Ο ISRO έχει αναπτύξει σημαντικές τεχνολογίες για διαστημικές υπηρεσίες και εφαρμογές σε διάφορους τομείς. Σχεδιάζει, κατασκευάζει και εκτοξεύει δορυφόρους για επικοινωνίες υψηλής απόδοσης, γεωαπεικόνιση και υψηλής ανάλυσης παρατήρηση της γης και λειτουργεί ένα ανεξάρτητο ινδικό αυτόνομο δορυφορικό σύστημα πλοήγησης (NavIC). Σε επιστημονικές και αναπτυξιακές εφαρμογές, το ινδικό διαστημικό πρόγραμμα είναι, από ορισμένες απόψεις, πολύ πιο μπροστά από άλλα, πιο προηγμένων κρατών.
Η παγκόσμια διαστημική βιομηχανία σήμερα παράγει έσοδα σχεδόν 400 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Αυτός ο αριθμός προβλέπεται να αυξηθεί σε πάνω από $1 τρισεκατομμύριο έως το 2040 και σε $2,7 τρισεκατομμύρια έως το 2050. Αυτή η ανάπτυξη θα οφείλεται στην αύξηση της ζήτησης για νέες τεχνολογίες αυτοματισμού και σμίκρυνσης, με αποτέλεσμα οικονομικά, χρονικά και ποιοτικά οφέλη. Η διαστημική τεχνολογία είναι ήδη ευρέως προσβάσιμη και οι πιο εξελιγμένες εκδοχές της θα διευρύνουν περαιτέρω την εμβέλειά της, καθώς τα δίκτυα νέας γενιάς και οι βελτιωμένες υπηρεσίες δορυφορικής πλοήγησης αναβαθμίζουν τη συνδεσιμότητα με ταχύτερη επικοινωνία και εικόνες υψηλής ανάλυσης. Εκτός από την SpaceX του Elon Musk και την Blue Origin του Jeff Bezos, έχει προκύψει μια ακμάζουσα ιδιωτική διαστημική βιομηχανία, η οποία προσφέρει μια σειρά από υψηλού επιπέδου υπηρεσίες.
Το μερίδιο της Ινδίας στην παγκόσμια διαστημική αγορά είναι ελάχιστο, παρά την αυξανόμενη ζήτηση. Ο λόγος είναι ότι ο κρατικός ISRO είχε σχεδόν μονοπώλιο στην παροχή αυτών των υπηρεσιών και εστίαζε κυρίως στις αναπτυξιακές και επιστημονικές εφαρμογές για χρήση από την κυβέρνηση και των φορέων της. Η ζήτηση για δορυφορική επικοινωνία (Satcom), καθώς και εφαρμογές Παρατήρησης Γης (Earth Observation – EO) αυξάνεται ραγδαία. Οι μεγάλες εταιρείες είναι πρόθυμες να επενδύσουν στον δικό τους δορυφόρο, δεσμεύοντας έτσι χωρητικότητα για τις μελλοντικές ανάγκες τους. Νέες εφαρμογές όπως η εν πτήσει και η θαλάσσια ευρυζωνική συνδεσιμότητα, καθώς και κυβερνητικές πρωτοβουλίες όπως η Digital India και η Bharatnet προσφέρουν νέες ευκαιρίες για εταιρείες στην αγορά της ινδικής δορυφορικής επικοινωνίας. Με την ανάπτυξη της τεχνολογίας EO, οι εταιρείες εξόρυξης μπορούν να αντικαταστήσουν τον επιτόπιο εξοπλισμό τους με δορυφορικά εργαλεία ανάλυσης και παρακολούθησης.
Μέχρι στιγμής, η ζήτηση των υπηρεσιών Satcom στην Ινδία εκτιμάται σε περίπου 11 δισεκατομμύρια δολάρια. Αυτό δεν αντικατοπτρίζει την πραγματική ζήτηση, λόγω του πλαισίου που βασίζεται στην προσφορά. Η εσωτερική χωρητικότητα του ISRO παρέχει επικοινωνία κυρίως σε απομακρυσμένες γεωγραφικές περιοχές και νησιά, στα οποία τα επίγεια καλώδια δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση. Οι εισαγόμενες υπηρεσίες satcom είναι πολύ πιο δαπανηρές, μειώνοντας έτσι τη ζήτηση. Όταν ο ιδιωτικός τομέας κατασκευάζει και εκτοξεύει δορυφόρους, η αγορά θα κινηθεί σε μια κατάσταση που βασίζεται πραγματικά στη ζήτηση. Το πρόγραμμα INSPACE θα επιβλέπει την ανάπτυξη των πολιτικών για την ενεργοποίηση ιδιωτικών δορυφόρων επικοινωνιών και επίγειων σταθμών.
Ως αποθήκη διαστημικών τεχνολογιών, ο ISRO έχει να διαδραματίσει κρίσιμο ρόλο στη συνεργασία του με την ινδική βιομηχανία. Οι Ινδοί επιχειρηματίες θα μπορούσαν επίσης να δημιουργήσουν τεχνολογικές συνεργασίες με ξένες εταιρείες που είναι πρόθυμες να επενδύσουν για να φέρουν δορυφορική τεχνολογία στη χώρα. Ο ISRO προίκισε το IN-SPACE με ένα τεχνικό εργαστήριο που διαθέτει εξοπλισμό τελευταίας τεχνολογίας για το σχεδιασμό, την κατασκευή, την ενοποίηση και τη δοκιμή δορυφόρων, ο οποίος θα είναι διαθέσιμος στις ινδικές εταιρείες. Πιο σύγχρονες εγκαταστάσεις και υποδομές πρόκειται να διατεθούν στη διαστημική βιομηχανία.
Η χρήση διαστημικών τεχνολογιών στον πόλεμο, τις πληροφορίες και την άμυνα έχει τονιστεί από τις πρόσφατες συγκρούσεις στη Δυτική Ασία και την Ουκρανία. Τα διαστημικά συστήματα για αμυντικές επικοινωνίες, οι εικόνες υψηλής ανάλυσης για τον εντοπισμό στόχων και άλλες πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο είναι σημαντικές ανάγκες για την άμυνα μιας χώρας. Το απόρρητο που εμπλέκεται στις αμυντικές εφαρμογές σημαίνει ότι αυτά τα προϊόντα πρέπει να κατασκευάζονται, να συντηρούνται και να αναβαθμίζονται σε εθνικό επίπεδο.
Έχει ήδη σημειωθεί ταχεία ανάπτυξη στα διαστημικά start-ups και τις εταιρείες που αναβαθμίζουν τις κατασκευαστικές δυνατότητες στον τομέα του διαστήματος. Ένας βιομηχανικός φορέας, η Indian Space Association, έχει δημιουργηθεί για την προώθηση των συμφερόντων αυτής της νεοφυούς βιομηχανίας.
Εάν οι μεταρρυθμίσεις προχωρήσουν όπως προβλέπεται, ο ινδικός διαστημικός τομέας θα δημιουργήσει –σε εγχώριες πωλήσεις και εξαγωγές– έσοδα τουλάχιστον 50 δισ. δολαρίων έως το 2025.
*Διακεκριμένος συνεργάτης του Διεθνούς Ιδρύματος Vivekananda και πρώην διπλωμάτης.
