Νέα διάλεξη της διαδικτυακής δράσης «Μίλα μου Ιστορικά», του Πολιτιστικού Ιδρύματος Τράπεζας Κύπρου
Με το επεισόδιο-διάλεξη της Δρος Νάσας Παταπίου, με τίτλο «Κύπρος και Ναυμαχία της Ναυπάκτου: 450 χρόνια από τον θρίαμβο της Ιερής Συμμαχίας κατά των Οθωμανών», εμπλουτίζεται η σειρά διαδικτυακών διαλέξεων του Πολιτιστικού Ιδρύματος Τράπεζας Κύπρου, από σήμερα Παρασκευή 12 Νοεμβρίου 2021.
Θεματική Διάλεξης:
Φέτος συμπληρώνονται 450 χρόνια από την ολοκληρωτική κατάληψη της Κύπρου στην εξουσία των Οθωμανών, μετά την παράδοση τον Αύγουστο του 1571 της Αμμοχώστου στους εχθρούς, οι οποίοι όπως είναι γνωστό είχαν παραβεί τους όρους. Δύο μήνες μετά, οι συνασπισμένες χριστιανικές δυνάμεις είχαν δώσει τη δική τους απάντηση στους Οθωμανούς για τη μεγάλη απώλεια της Κύπρου. Στις 7 Οκτωβρίου του 1571, οι ενωμένες χριστιανικές δυνάμεις της Ευρώπης (Sacra Liga) είχαν αντιμετωπίσει τον οθωμανικό στόλο στον Κορινθιακό κόλπο, κοντά στις Εχινάδες Νήσους, γνωστές στις δυτικές πηγές ως Curzolari. Ήταν χαράματα της 7ης Οκτωβρίου 1571 και εκεί, είχε ηττηθεί ο εχθρός με εντυπωσιακή για τους χριστιανούς επιτυχία. Ο Γάλλος ναύαρχος Jurien Gravière είχε γράψει για τη Ναυμαχία της Ναυπάκτου (Lepanto) ότι υπήρξε η τρίτη έως τότε, μεγαλύτερη ναυμαχία στον κόσμο, μετά τη ναυμαχία της Σαλαμίνος και τη ναυμαχία στο Άκτιο. Η σύγκρουση μεταξύ του Ισλάμ και του Χριστιανισμού υπήρξε αδυσώπητη και ανελέητη. Σημαντική υπήρξε η συμβολή των ισπανικών στρατιωτικών σωμάτων, αλλά και η συμβολή των άρτια εξοπλισμένων βενετικών γαλερών με τα εμπειροπόλεμα πληρώματα. Σε ελάχιστο χρονικό διάστημα, όπως αναφέρουν οι πηγές, μέσα σε πέντε περίπου ώρες, ο αγώνας είχε κριθεί υπέρ του Ιερού Συνασπισμού. Στη Ναυμαχία της Ναυπάκτου πολέμησαν ως επί το πλείστον Έλληνες αλλά και μέλη κυπριακών οικογενειών, όπως των Συγκλητικών, των Παλαιολόγων, των Μπενεντέττη κ.ά.
Αξίζει να υπομνησθεί, ότι αρχιναύαρχος του βενετικού στόλου και θριαμβευτής της Ναυμαχίας της Ναυπάκτου και στη συνέχεια δόγης, ήταν ο Σεβαστιανός Venier. Η σημαντική υπηρεσία του Venier στην Κύπρο ως γενικού προνοητή και συνδίκου κατά τη χρονική περίοδο 1557-1558 μέχρι πρόσφατα, εξακολουθούσε να είναι άγνωστη. Σημειώνουμε απλώς ότι μεταξύ των αξιομνημόνευτων έργων που είχε επιτελέσει κατά τη διάρκεια της θητείας του στη μεγαλόνησο, ήταν και η πρωτοβουλία για επισκευή του του ναού του Αγίου Λαζάρου στη Λάρνακα.
Η Κύπρος, για την υπεράσπιση της οποίας είχαν συνασπισθεί ανεπιτυχώς οι χριστιανικές δυνάμεις, πέρασε δυστυχώς ολοκληρωτικά στην εξουσία των Οθωμανών. Ο ισπανοβενετικός στόλος κινήθηκε προς την ανατολική Μεσόγειο με μεγάλη καθυστέρηση και έτσι ποτέ δεν έφθασε στην Κύπρο. Οι υπερασπιστές της Αμμοχώστου μετά από μια πολύμηνη και ανελέητη πολιορκία αναγκάστηκαν τέλος, να παραδώσουν την πόλη μετά από διαπραγματεύσεις με τους Οθωμανούς, με τα γνωστά τραγικά επεισόδια που επακολούθησαν. Ο θρίαμβος των χριστιανικών δυνάμεων στη Ναυμαχία της Ναυπάκτου υπήρξε ισχυρότατο πλήγμα στον εχθρό, για την απώλεια της χριστιανικής Κύπρου. Η σημασία της γεωγραφικής θέσης της Κύπρου διαφαίνεται και στα όσα θρυλείται ότι αντέταξε ο σουλτάνος στον Βενετό βάιλο, στην Κωνσταντινούπολη, μετά τη νίκη του Ιερού Συνασπισμού στη Ναυμαχία της Ναυπάκτου. «Με την καταστροφή του στόλου μας στη Ναύπακτο», φέρεται να είπε ο σουλτάνος, «δεν καταφέρατε παρά να μας ξεριζώσετε μία μόνο τρίχα από τα γένια μας ενώ εμείς, κατακτώντας την Κύπρο, σας αφαιρέσαμε ένα βραχίονα».
Βιογραφικό της ομιλήτριας:
Η Δρ Νάσα Παταπίου σπούδασε Βυζαντινή και Νεοελληνική Φιλολογία, Ιστορία και Αρχαιολογία, Θέατρo, Ιταλική και Βυζαντινή Παλαιογραφία και είναι διδάκτωρ Ιστορίας. Είναι ποιήτρια και ιστορικός-ερευνήτρια, με πεδίο έρευνας τη Φραγκοκρατία και ιδιαίτερα τους χρόνους της Βενετικής κυριαρχίας στην Κύπρο. Εργάστηκε στη Μέση Εκπαίδευση στην Ελλάδα, στο Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών και υπηρέτησε για πέντε χρόνια ως Μορφωτική Ακόλουθος και Διευθύντρια στο Σπίτι της Κύπρου, στην Κυπριακή Πρεσβεία στην Αθήνα.
Οι έρευνές της στο Κρατικό Αρχείο Βενετίας έφεραν και συνεχίζουν να φέρουν στο φως άγνωστα έως σήμερα και σημαντικά στοιχεία, τα οποία εμπλούτισαν και συνεχίζουν να εμπλουτίζουν την ιστορία της μεγαλονήσου κυρίως κατά τον 16ο αιώνα. Μεταξύ άλλων έχει αποκρυπτογραφήσει επιτύμβιες πλάκες, ταύτισε οικόσημα, έφερε στο φως στοιχεία για εκκλησίες, μονές, μεσαιωνικά κτήρια και προσέθεσε νέα στοιχεία στην Ιστορία της Εκκλησίας της Κύπρου κατά τη Βενετοκρατία. Εντόπισε, μεταξύ άλλων, και δημοσίευσε πολύτιμες ειδήσεις για τα χωριά της Κύπρου, για φεουδάρχες, για Κύπριους ζωγράφους του 16ου αι., για κείμενα άγνωστα για τον Πόλεμο της Κύπρου 1570-1571, για τον κυπριακό Ελληνισμό στη Βενετία, μετά την κατάκτηση της Κύπρου από τους Οθωμανούς, και πληθώρα άλλων στοιχείων. Ανακάλυψε, επίσης, αρχειακό υλικό το οποίο δημοσίευσε για την άγρια σφαγή στα Λεύκαρα, τον Ιούλιο του 1570. Έφερε, επίσης, στο φως ένα πολύτιμο χειρόγραφο του 1563 στην κυπριακή ελληνική του 16ου αι. Πρόκειται για ένα γραπτό μνημείο της κυπριακής διαλέκτου που περιέχει νομικές διατάξεις που ίσχυαν στη χερσόνησο της Καρπασίας.
Είναι μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων στην Ελλάδα, της Ένωσης Λογοτεχνών Κύπρου, της Εταιρείας Κυπριακών Σπουδών, της Κυπριακής Εταιρείας Ιστορικών Σπουδών και είναι πρόεδρος του Λαογραφικού Ομίλου Ριζοκαρπάσου κ.ά. Με σχετικές έρευνες και μελέτες της για τον Λαϊκό Πολιτισμό της Κύπρου πέρασαν στον Εθνικό Κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς τα «Αρτοσκευάσματα Ριζοκαρπάσου», ο «Γαστρονομικός Πολιτισμός Ριζοκαρπάσου» και εκπόνησε μελέτη για τη «Ριζοκαρπασίτικη σαγιά».
Η Δρ Νάσα Παταπίου μεταξύ άλλων τιμητικών διακρίσεων είναι βραβευμένη ως ποιήτρια με δύο Κρατικά Βραβεία Ποίησης από το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού και ως ιστορικός έχει βραβευθεί από την Ακαδημία Αθηνών. Τιμήθηκε επίσης από το Σωματείο «Το Ριζοκάρπασο» της γενέτειράς της «για την πολύτιμη προσφορά της στα γράμματα και τον πολιτισμό».
H σειρά διαλέξεων «Μίλα μου Ιστορικά» αποτελεί μία επιστημονικά τεκμηριωμένη και ταυτόχρονα φιλική στον ακροατή σειρά, από έγκριτους επιστήμονες που εστιάζουν σε διάφορα κυπρολογικά θέματα, τα οποία σχετίζονται με τα Μουσεία, Συλλογές, Εκθέσεις, Δράσεις του Πολιτιστικού Ιδρύματος, αλλά και ευρύτερα με όλες τις περιόδους της κυπριακής ιστορίας, αρχαιολογίας, ιστορίας της τέχνης και λογοτεχνίας.
Οι διαλέξεις παρουσιάζονται σε τακτά χρονικά διαστήματα στη σελίδα του Πολιτιστικού Ιδρύματος στο Facebook (@boccf), στην ιστοσελίδα μας www.boccf.org και σε άλλες ψηφιακές πλατφόρμες παροχής ήχου (Buzzsprout, Spotify, Google Podcasts: “Μίλα μου ιστορικά”).
Πολιτιστικό Ίδρυμα Τράπεζας Κύπρου
Φανερωμένης 86-90, 1011 Λευκωσία
Για πληροφορίες: 22 128157
@boccf
